Zespół Ekspertów PTG w dniu 11 marca 2013r. w składzie:
Prof. Przemysław Oszukowski (Lodź)
Prof. Ryszard Poręba (Tychy)
Prof. Jan Kotarski (Lublin)
Prof. Piotr Knapp (Białystok)
Prof. Antoni Basta (Kraków)
Prof. Witold Kędzia (Poznań)
Prof. Andrzej Malarewicz (Kielce)
W oparciu o zalecenia Komisji Europejskiej dotyczące zapewnienia jakości w programach profilaktyki raka szyjki macicy oraz rekomendacji Polskiej Koalicji na Recz Walki z Rakiem Szyjki Macicy w zakresie kompleksowych zmian w obszarze profilaktyki raka szyjki macicy w Polsce opracował wytyczne w zakresie pobierania materiału komórkowego z szyjki macicy standardu postępowania w gabinetach ginekologicznych pobierających rozmaz cytologiczny.
Eksperci Koalicji na Recz Walki z Rakiem Szyjki Macicy wskazali wśród głównych przyczyn niepowodzenia w walce z rakiem szyjki macicy jakość skriningu cytologicznego. Według raportu COK w latach 2007-2010 badania cytologiczne warunkowo odpowiednie do oceny stanowiły od 26 do 34% (tab.1). Wynika to z charakteru samej metody, która obarczona jest pewnym marginesem błędu oraz błędów ludzkich na etapie pobierania wymazów do badania. Część lekarzy nie stosuje się do ściśle określonych procedur, pobierając wymaz nieodpowiednim sprzętem, zamiast specjalnie do tego celu przeznaczoną szczoteczką. Jeżeli nie nastąpi poprawa jakości ocen, istnieje duże ryzyko, że część kobiet zrezygnuje z badań cytologicznych, uznając tę metodę profilaktyki za mało wiarygodną.
Badanie cytologiczne stanowi podstawowe narzędzie wczesnego wykrywania raka szyjki macicy i stanów przedrakowych. Diagnostyczna wartość kontroli cytologicznej zależy w dużej mierze od zastosowania prawidłowej procedury pobrania materiału komórkowego przy użyciu odpowiedniego sprzętu, a w rezultacie uzyskania miarodajnego rozmazu cytologicznego. Nie stosowanie się do wskazań może skutkować otrzymaniem nieprawidłowego wyniku: fałszywie ujemnego lub fałszywie dodatniego. Na 2 928 798 rozmazów cytologicznych, pobranych w ramach Populacyjnego Programu Profilaktyki i Wczesnego Wykrywania Raka Szyjki Macicy w latach 2007-2010, wyniki 2,6% ogółu materiału zostało ocenionych jako nieprawidłowe [3]. Doświadczenia międzynarodowe wskazują, ze system profilaktyki oparty na badaniach cytologicznych może doprowadzić w sposób istotny do spadku umieralności z powodu raka szyjki macicy. Warunkiem jednak jest wysoka zgłaszalność wśród populacji docelowej oraz wysoka jakość wykonania badania. Opracowanie rekomendacji ma na celu zminimalizowanie liczby rozmazów nieprawidłowych oraz zwiększenie dokładności badania cytologicznego.
Wymagane wyposażenie:
(...)
Szczoteczka cytologiczna typu „cervex-brush”. Ze względu na ich funkcję diagnostyczną wymaga się stosowania szczoteczek cytologicznych posiadających odpowiednie certyfikaty oraz potwierdzoną klinicznie i udokumentowaną skuteczność w badaniach masowych. W uzasadnionych przypadkach do pobierania rozmazów zaleca się stosowanie szczoteczek cytologicznych umożliwiających pobranie zwiększonej ilości komórek endocervikalnych. Do pobierania rozmazów cytologicznych z szyjki macicy nie zaleca się stosowania wacików.
Warunki do przeprowadzenia badania
(...) Należy stworzyć odpowiednie warunki do przeprowadzenia badania z zachowaniem prywatności oraz odpowiedniej relaksującej atmosfery, aby zminimalizować niedogodności z nim związane. Przed lub w trakcie badania należy poinformować o znaczeniu i szczegółach dotyczących przeprowadzanej procedury. Przed rozpoczęciem badania lekarz powinien przeprowadzić wstępny wywiad oraz dokładnie wypełnić formularz informacyjny.
Kommentit